Auteursrecht en persoonlijkheidsrecht

‘Weet jij waar ik het auteursrecht op mijn verhaal kan laten vastleggen?’ vroeg iemand.

‘Nergens,’ antwoordde ik. ‘Auteursrechten ontstaan vanzelf, op het moment dat jij aan je verhaal begint.’

Auteursrecht

Wat is eigenlijk de definitie van auteursrecht? In artikel één van de auteurswet, is dit als volgt beschreven:

‘Het auteursrecht is het uitsluitend recht van de maker van een werk van letterkunde, wetenschap of kunst, of van diens rechtverkrijgenden, om dit openbaar te maken en te verveelvoudigen, behoudens de beperkingen, bij de wet gesteld.’

Het komt er dus op neer dat jij degene bent die het recht heeft je tekst openbaar te maken, al dan niet in boekvorm. Dit betekent bijvoorbeeld dat een uitgever jouw manuscript pas mag uitgeven, nadat jij afstand hebt gedaan van het auteursrecht. Hiervoor onderteken je een contract, waarin beschreven is welke rechten jij overdraagt.

Persoonlijkheidsrecht

Niet alle rechten zijn zomaar over te dragen aan iemand anders. Je hebt ook te maken met persoonlijkheidsrechten. Deze blijven altijd van jou en zijn opgesteld om jouw reputatie als maker te beschermen.

Onder persoonlijkheidsrechten valt bijvoorbeeld de naamsvermelding. Overal waar jouw tekst gepubliceerd wordt, moet jouw naam vermeld worden. Ook kun je een beroep op je persoonlijkheidsrecht doen wanneer een uitgever jouw tekst zo aanpast dat jij er niet meer achter kunt staan. Hoewel deze rechten dus niet overdraagbaar zijn, is het wel mogelijk er afstand van te doen. De rechten komen dan te vervallen.

In tegenstelling tot het auteursrecht, gaat het persoonlijkheidsrecht niet over op je erfgenamen wanneer jij overlijdt. Wil je dat dit wel gebeurt, zul je dit testamentair vast moeten leggen.

Uitzonderingen

Overigens zijn er ook een aantal zaken die niet onder het auteursrecht vallen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan feiten. Als jij een verhaal schrijft over een bepaalde historische gebeurtenis (een feit), heb jij het auteursrecht op dat verhaal. Maar het staat iedereen vrij een ander verhaal te schrijven over precies dezelfde gebeurtenis.

Ook ideeën zijn niet auteursrechtelijk beschermd. Als jij een briljant idee voor een boek indient bij een uitgever, kan het dus gebeuren dat de uitgever denkt: ‘Wat een fantastisch idee. Ik ga dit voorleggen aan auteur X.’ Vervolgens schrijft X een best-seller aan de hand van jouw geweldige idee. Op grond van de auteurswet, kun je hier niks aan doen.

Heb jij je verdiept in de auteurswet?

Disclaimer: Aan bovenstaande tekst, kan op geen enkele manier welk recht dan ook worden ontleend. Ik ben niet aansprakelijk voor schade die geleden wordt door het opvolgen van een advies of navolgen van informatie zoals hierboven beschreven. Bovenstaande tekst is informatief, en verre van volledig. Voor een gedegen advies, raad ik je aan contact op te nemen met een juridisch expert.